بررسی و ارائه روابط منطقه‌ای شاخص‌های منحنی تداوم جریان، در مناطق نیمه‌خشک

Authors

  • جهانگیر پر همت استاد، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
  • رحیم کاظمی استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
  • فرود شریفی استاد، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
Abstract:

منحنی تداوم جریان نشان دهنده رابطه فراوانی وقوع دبی است و به­‌عنوان پیش­نیاز، برای طرح‌های مدیریت منابع آب مورد نیاز است. در این پژوهش، با بررسی داده‌های دبی روزانه ایستگاه‌های آب‌سنجی، تعداد 47 ایستگاه با آمار مناسب و دوره مشترک آماری سال­‌های 1355-1390 در منطقه نیمه‌خشک کشور انتخاب شد. با استفاده از نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:50000 و تعیین موقعیت ایستگاه‌ها، محدوده مورد پژوهش مشخص و 11 پارامتر فیزیوگرافی موثر بر منحنی تداوم جریان شامل ارتفاع متوسط، مساحت حوضه، ضریب گراویلیوس، شیب حوضه و طول رودخانه اصلی و پارامتر­های هیدرولوژیکی شامل بارش سالانه، شاخص جریان پایه، ضریب افت هیدروگراف جریان، شماره منحنی، نفوذپذیری و تعداد روز­های بارانی، برای هر حوضه استخراج شد. سپس منحنی تداوم ­جریان با استفاده از داده­های روزانه جریان، ترسیم و شاخص­های آن استخراج شدند. سپس تجزیه ­عاملی انجام و عوامل مستقل تاثیر­گذار بر منحنی تداوم جریان مشخص شد. سرانجام همگن­بندی بر اساس عوامل مستقل موثر انجام و روابط رگرسیونی شاخص­های منحنی در هر منطقه همگن استخراج شد. به­منظور بررسی صحت و دقت مدل­ها در مناطق همگن از روش­های آزمون استقلال خطا­ها، بررسی توزیع نرمال خطا­ها و ایستگاه­های شاهد استفاده شد.نتایج نشان داد که عوامل انتخاب شده برای تحلیل عاملی در منطقه اقلیمی نیمه‌خشک 75.875 درصد، واریانس داده­ها را توضیح می­دهند. شش پارامتر بارش، شماره منحنی، شیب، تعداد روز­های بارانی، نفوذپذیری و مساحت موثرترین پارامتر­ها شناخته شدند. نتایج بررسی دقت مدل­ها با استفاده از ایستگاه­های شاهد نشان داد که خطای نسبی روابط ارائه شده در منطقه همگن یک 0.17، منطقه دو 2.17، منطقه سه 1.53 و منطقه چهار 1.94 درصد می­باشد. توزیع نرمال خطاها، ضریب تعیین بیشتر از 0.90 و ضریب دوربین واتسن بین 1.5 تا 2.5 و معیار کارایی نش-ساتکلیف نزدیک "یک" بیانگر قابلیت اعتماد به روابط رگرسیونی ارائه شده برای برآورد شاخص‌­های منحنی تداوم جریان در حوضه­‌های فاقد آمار در مناطق نیمه­‌خشک کشور است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مدل منطقه‌ای منحنی تداوم جریان حوزه‏های آبخیز بدون آمار مناطق خشک (مطالعه موردی: ایران مرکزی)

منحنی تداوم جریان (FDC) نشان‏دهندة رابطۀ بین فراوانی و مقدار دبی است. داده‌های دبی جریان آب، به شکل منحنی تداوم جریان، به عنوان پیش‌نیاز، برای طرح‌های مدیریت منابع آب، از قبیل طراحی سدها، نیروگاه‌های برق‌آبی، اجرای عملیات آبخیزداری، ارزیابی خطر خشک‌سالی، و بررسی سلامت زیست‌بوم رودخانه، مورد نیاز است. این مطالعه در یازده حوزة آبخیز منتخب با ویژگی‏هایِ مشترکی، همچون طول دورة آماری مشترک دبی روزانة...

full text

بررسی و تعیین عوامل مؤثر بر شکل منحنی تداوم جریان در اقلیم‌های مختلف ایران

سابقه و هدف : بهبود و توسعه پیش بینی‌ها در حوضه‌های فاقد آمار نیازمند فهم و درک برهم‌کنش بین مولفه‌های حوضه و پاسخ هیدرولوژیک در اقالیم مختلف است. منحنی‌ تداوم‌جریان، یکی از مناسب‌ترین روش‌های نمایش پاسخ هیدرولوژیک حوضه است و کاربرد‌های مختلفی در گرایش‌های مختلف هیدرولوژی و علوم وابسته دارد. شکل منحنی نیز انعکاسی از تاثیر پارامتر‌های آب و هوایی، زمین‌شناسی و فیزیوگرافی بر جریان رودخانه و پاسخ ه...

full text

بررسی نقش پارامترهای هیدرولوژیکی و هندسی حوزه بر شکل منحنی تداوم جریان (مطالعه موردی: ناحیه خزری)

The flow duration curve (FDC) is a classical method used to graphically represent the relationship between the frequency and magnitude of stream flow. Several factors are involved in the shape of (FDC), including climatic and physiographic parameter of basin. In this research, the relationship between (FDC) and the physical parameters of the basin were investigated. 20 hydrometric stations with...

full text

مدل منطقه ای منحنی تداوم جریان حوزه‏های آبخیز بدون آمار مناطق خشک (مطالعه موردی: ایران مرکزی)

منحنی تداوم جریان (fdc) نشان‏دهندة رابطۀ بین فراوانی و مقدار دبی است. داده های دبی جریان آب، به شکل منحنی تداوم جریان، به عنوان پیش نیاز، برای طرح های مدیریت منابع آب، از قبیل طراحی سدها، نیروگاه های برق آبی، اجرای عملیات آبخیزداری، ارزیابی خطر خشک سالی، و بررسی سلامت زیست بوم رودخانه، مورد نیاز است. این مطالعه در یازده حوزة آبخیز منتخب با ویژگی‏هایِ مشترکی، همچون طول دورة آماری مشترک دبی روزانة...

full text

نقش روزهای بارانی در پیش‌بینی منحنی تداوم جریان در اقلیم‌های مختلف ایران

بهبود و توسعه­ی پیش­بینی­ها­ در آبخیزهای بی‌آمار نیازمند شناخت مؤلفه­های مؤثر و فهم و درک برهم­کنش بین مؤلفه­های مختلف و پاسخ آب‌شناسی در اقلیم‌های مختلف است. مهم‌ترین مؤلفه­ی مؤثر بر شاخص­های منحنی تداوم جریان، بارش و مشخصه­های آن است. با توجه به این­که منحنی تداوم جریان نماینده­ی پاسخ آب‌شناختی ‎­آبخیز است، بررسی و شناخت تأثیر توزیع زمانی بارش بر آن می­تواند به شناخت مؤلفه­های پیش‌بینی‌کننده­...

full text

تحلیل منطقه ای منحنی تداوم جریان در حوزه آبخیز دریاچه نمک

A flow-duration curve (FDC) illustrates the relationship between the frequency and magnitude of daily, weekly and monthly stream flow. Applications of FDC are of interest for many hydrological problems related to hydropower generation, river and reservoir sedimentation, water quality assessment, water-use assessment, water allocation and habitat suitability. This study was carried out in 33 sel...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 3

pages  676- 690

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023